Inteligencja emocjonalna. Czy da się wykorzystać ją w miejscu pracy?

Inteligencja emocjonalna, czasami określana jako EQ (z j. ang. emotional quotient), odnosi się do zdolności osoby do rozpoznawania, rozumienia, zarządzania i rozumowania otoczenia za pomocą emocji. Jest to krytyczna umiejętność, jeśli chodzi o komunikację interpersonalną. To gorący temat nie tylko w psychologii, ale także w świecie biznesu.

Czym jest Inteligencja Emocjonalna? Goleman miał rację…

Termin ten został stworzony przez psychologów w latach 90-tych. Jego użycie szybko rozprzestrzeniło się na inne dziedziny, w tym biznes, edukację i kulturę popularną. Psychologowie Peter Salovey i John D. Mayer, dwaj wiodący badacze tego tematu, zdefiniowali inteligencję emocjonalną jako zdolność do rozpoznawania i rozumienia emocji u siebie i innych. Wbrew pozorom to zdolność trudna do opanowania, która obejmuje również wykorzystywanie jej do podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów i komunikowania się z innymi.

Według Salovey’a i Mayera istnieją cztery różne poziomy inteligencji emocjonalnej:

• postrzeganie emocji,
• rozumowanie emocjami,
• rozumienie emocji,
• zarządzanie emocjami.

W przeszłości emocje i inteligencja były często postrzegane jako przeciwstawne sobie. Dziedzina ta bada, w jaki sposób procesy poznawcze i emocje oddziałują na siebie i wpływają na sposób myślenia wszystkich ludzi. Rozważmy zatem, jak emocje i nastroje, takie jak szczęście, złość, strach i smutek, wpływają na to, jak ludzie zachowują się i podejmują decyzje.

Dlaczego to EQ, a nie IQ jest ważne, by osiągnąć sukces?

Zainteresowanie psychologią emocji i koncepcją inteligencji emocjonalnej zaistniało wraz z publikacją w 1995 roku książki Daniela Golemana pt. “Inteligencja emocjonalna: Dlaczego znaczy więcej niż IQ“. W książce tej Goleman starał się udowodnić, że inteligencja emocjonalna ma kluczowe znaczenie w procesie przewidywania sukcesu w życiu na każdym polu. Kompetencje emocjonalne, jak przekonywał, odgrywają również szczególnie ważną rolę w miejscu pracy. W końcu tam też stykam się z ludźmi.

Koncepcja ta szybko przyciągnęła uwagę opinii publicznej, a najszybciej podchwycili ją specjaliści ds. zasobów ludzkich i liderzy biznesu. Naukowcy sugerują, że inteligencja emocjonalna wpływa na to, jak dobrze pracownicy współdziałają z kolegami z grupy, a EQ odgrywa również rolę w tym, jak pracownicy radzą sobie ze stresem i konfliktami. Wpływa ona również na ogólną wydajność w pracy. Inne badania powiązały inteligencję emocjonalną z satysfakcją z pracy. Powiązanie takie istnieje.

Badania i analizy wykazały, że pracownicy z wyższymi wynikami w testach EQ są między innymi lepiej oceniani w testach dotyczących funkcjonowania interpersonalnego, zdolności przywódczych i radzenia sobie ze stresem.

Goleman zasugerował, że choć tradycyjna inteligencja jest związana z sukcesami przywódczymi, to sama w sobie nie wystarcza. Ludzie, którzy odnoszą sukcesy w pracy, są nie tylko inteligentni (wysokie IQ). Mają również wysokie EQ. Inteligencja emocjonalna nie jest jednak przeznaczona wyłącznie dla prezesów i menedżerów wyższego szczebla. To cecha, która jest ważna i potrzebna na każdym etapie kariery, od studentów poszukujących stażu po doświadczonych pracowników mających nadzieję na objęcie stanowiska kierowniczego. Jeśli chcemy odnieść sukces w miejscu pracy i piąć się po szczeblach kariery, inteligencja emocjonalna ma kluczowe znaczenie dla Twojego sukcesu.

Inteligencja emocjonalna w praktyce. Co daje w miejscu pracy?

Dlaczego inteligencja emocjonalna jest tak cenioną umiejętnością w miejscu pracy? Według jednego z badań przeprowadzonych wśród menedżerów zatrudniających, prawie 75% respondentów zasugerowało, że ceni EQ pracownika bardziej niż jego IQ.

Inteligencja emocjonalna jest powszechnie uznawana za cenną umiejętność, która pomaga poprawić komunikację, zarządzanie, rozwiązywanie problemów i relacje w miejscu pracy. Jest to również umiejętność, którą – zdaniem badaczy – można doskonalić poprzez trening i praktykę.

Jak stać się bardziej inteligentnym emocjonalnie?

Podczas gdy umiejętności emocjonalne mogą przychodzić niektórym ludziom w sposób naturalny, istnieją rzeczy, które każdy może wyrobić, aby poprawić swoją zdolność rozumienia i radzenia sobie z emocjami. Może to być szczególnie pomocne w miejscu pracy, gdzie relacje i decyzje biznesowe z reguły opierają się na zrozumieniu interpersonalnym, pracy zespołowej i komunikacji.

Czynniki takie jak wychowanie i osobowość odgrywają dużą rolę w rozwoju inteligencji emocjonalnej, ale jest to umiejętność, którą można doskonalić poprzez wysiłek i praktykę.

Jedno z badań przeprowadzonych w 2011 roku wykazało, że uczestnicy, którzy trenowali kluczowe kompetencje emocjonalne, wykazali trwałą poprawę w zakresie inteligencji emocjonalnej. Odnotowano również poprawę w zakresie samopoczucia fizycznego i psychicznego, lepsze relacje społeczne i niższy poziom kortyzolu (hormonu stresu).

Jeśli jesteśmy więc zainteresowani poprawą swoich umiejętności w zakresie inteligencji emocjonalnej w celu zwiększenia wydajności w miejscu pracy, podejmijmy kroki i wysiłek w celu poprawy swoich umiejętności w pięciu podstawowych kategoriach inteligencji emocjonalnej:

• samoświadomość,
• samoregulacja,
• umiejętności społeczne,
• empatia,
• motywacja wewnętrzna.

Ważne, by być bardziej świadomym siebie

Jednym z pierwszych kroków w kierunku wykorzystania umiejętności inteligencji emocjonalnej w miejscu pracy jest ćwiczenie rozpoznawania własnych emocji. Samoświadomość obejmuje bycie świadomym różnych aspektów siebie, w tym swoich emocji i uczuć. Jest to jeden z podstawowych komponentów inteligencji emocjonalnej. Aby rozpoznać swoje emocje i zrozumieć, co je wywołuje, trzeba najpierw być samoświadomym.

Zwróćmy uwagę na to, jak się czujemy. W jaki sposób te emocje wpływają na to, jak reagujemy? Czy to, co czujemy, ma wpływ na decyzje, które podejmujemy lub na sposób, w jaki współdziałamy z innymi? Kiedy zastanowimy się nad tymi pytaniami, może się okazać, że staniemy się bardziej świadomymi własnych emocji i roli, jaką odgrywają one w naszym codziennym życiu.

Dokonajmy bilansu mocnych i słabych stron emocjonalnych. Jak dobrze komunikujemyy się z innymi? Czy często odczuwamy zniecierpliwienie, złość lub irytację? Jakie są sposoby skutecznego radzenia sobie z tymi uczuciami? Rozpoznanie słabości pozwala na szukanie sposobów radzenia sobie z nimi.

Pamiętajmy, że emocje są ulotne. Współpracownik może nas zirytować lub szef może dać frustrujące zadanie do wykonania. Zanim zareagujemy, pamiętajmy, że są to rzeczy tymczasowe. Podejmowanie pochopnych decyzji w oparciu o silne emocje może być szkodliwe dla długoterminowych celów i sukcesu.

Ćwiczenie samoregulacji

Goleman zidentyfikował proces samoregulacji jako krytyczną część inteligencji emocjonalnej. Świadomość emocji to ważny pierwszy krok, ale trzeba też umieć nimi zarządzać. Ludzie, którzy posiadają umiejętności samoregulacji, potrafią dobrze i szybko dostosować się do zmieniających się sytuacji. Nie zamykają wszystkiego w sobie, czekają na odpowiednie sposoby wyrażenia swoich emocji, zamiast reagować impulsywnie.

Aby poprawić swoje umiejętności samoregulacji w miejscu pracy:

• poszukajmy technik uwalniania stresu w miejscu pracy. Posiadanie hobby poza pracą jest świetnym miejscem, by zacząć. Ćwiczenia fizyczne to również zdrowy sposób na rozładowanie stresu,
• zachowujmy zawsze zimną krew,
• zaakceptujmy fakt, że nie możemy kontrolować wszystkiego,
• poszukajmy pomocnych sposobów reagowania, które nie będą podsycać ognia,
• zastanówmy się przed podjęciem decyzji. Emocje mogą nas przytłoczyć w gorącej chwili. Możemy dokonać spokojniejszego, bardziej racjonalnego wyboru, jeśli damy sobie odpowiednio dużo czasu na rozważenie wszystkich możliwości.

Poprawa umiejętności społecznych

Badania nad psychologią emocji sugerują, że ludzie z wysokim EQ mają również silne umiejętności społeczne. Ponieważ są one w stanie rozpoznawać emocje innych ludzi, są w stanie reagować odpowiednio do zastanej sytuacji. Umiejętności społeczne są również wysoko cenione w miejscu pracy, ponieważ prowadzą do lepszej komunikacji i bardziej pozytywnej kultury firmy.

Pracownicy i liderzy o dużych umiejętnościach społecznych są w stanie budować relacje ze współpracownikami i skutecznie komunikować swoje pomysły. Ludzie z dobrymi umiejętnościami społecznymi są nie tylko świetnymi partnerami w zespole, ale są również w stanie przejąć role przywódcze, gdy zajdzie taka potrzeba

Aby zwiększyć swoje umiejętności społeczne:

• słuchajmy uważnie, co inni mają do powiedzenia. Nie oznacza to tylko biernego słuchania tego, co mówią inni. Aktywne słuchanie polega na okazywaniu uwagi, zadawaniu pytań i przekazywaniu informacji zwrotnych. Bez względu na to, czy jesteśmy menedżerem, kierownikiem czy tylko członkiem zespołu, aktywne słuchanie może pokazać, że pasjonujemy się aktualnymi projektami i chcemy współpracować z innymi, aby pomóc grupie oraz firmie osiągnąć postawione cele,
• zwracajmy uwagę na komunikację niewerbalną. Sygnały, które ludzie wysyłają poprzez język ciała, mogą wiele powiedzieć o tym, co naprawdę myślą,
• doskonalmy swoje umiejętności perswazji. Umiejętność wywierania wpływu w miejscu pracy i przekonywania członków zespołu i przełożonych do wysłuchania również naszych pomysłów może być bardzo pomocna w rozwoju kariery,
• unikajmy biurowych dramatów. Starajmy się trzymać z dala od małostkowej polityki biurowej, która czasem ogarnia miejsce pracy, ale pamiętajmy, że konfliktów nie zawsze da się uniknąć. Skupmy się na słuchaniu tego, co inni mają do powiedzenia i szukajmy sposobów na rozwiązywanie problemów i minimalizowanie napięć.

Empatia, empatia i jeszcze raz empatia!

Ludzie inteligentni emocjonalnie są dobrzy we wchodzeniu w buty innej osoby i rozumieniu tego, co ona czuje. Empatia to coś więcej niż tylko rozpoznawanie tego, co czują inni. Obejmuje ona również sposób reagowania na te emocje. To fantastyczna i przydatna umiejętność, która przydaje się zawsze i wszędzie.

W miejscu pracy empatia pozwala zrozumieć różnice panujące pomiędzy współpracownikami i przełożonymi. Pozwala również rozpoznać, kto ma władzę i jak wpływa ona na zachowania, uczucia i interakcje, które wynikają z tych relacji.

Patrzmy na sprawy z punktu widzenia drugiej osoby. Czasami może to być trudne, zwłaszcza jeśli mamy wrażenie, że druga osoba nie ma racji. Ale zamiast pozwolić, by nieporozumienia przerodziły się w poważne konflikty, poświęćmy czas na spojrzenie na sytuację z perspektywy drugiej osoby. Może to być świetny pierwszy krok w kierunku znalezienia środka między dwoma przeciwstawnymi punktami widzenia.

Zwróćmy również uwagę na to, jak reagujemy na innych. Czy dajemy im szansę na podzielenie się pomysłami? Czy doceniamy ich wkład, nawet jeśli się z nimi nie zgadzamy? Dając innym do zrozumienia, że ich wysiłki są wartościowe, często sprawiamy, że wszyscy są bardziej skłonni do kompromisu. A to ostatecznie korzyść dla wszystkich.

Motywacja wewnętrzna. Ćwiczenia i przykłady

Innym kluczowym składnikiem inteligencji emocjonalnej jest wewnętrzna motywacja. Ludzie, którzy mają silną EQ mają tendencję do bycia bardziej zmotywowanymi do osiągania celów dla ich własnego dobra. Zamiast szukać zewnętrznych nagród, chcą robić rzeczy, ponieważ uważają je za satysfakcjonujące i są pasjonatami tego, co robią.

Pieniądze, status i uznanie są wspaniałe, ale ludzie, którzy odnoszą sukcesy w pracy, są zazwyczaj zmotywowani czymś więcej niż dobrami doczesnymi. Są pasjonatami tego, co robią. Są zaangażowani w swoją pracę, uwielbiają podejmować nowe wyzwania, a ich entuzjazm może wydawać się zaraźliwy. Nie poddają się w obliczu przeszkód i są w stanie zainspirować innych do ciężkiej pracy i wytrwałości w dążeniu do celu.

Skupmy się na tym, co kochamy w swojej pracy. Prawdopodobnie są rzeczy, które kochamy i takie, których nie znosimy. Spróbujmy skupić się na tych aspektach swojej pracy, które sprawiają przyjemność, takich jak poczucie spełnienia, które pojawia się po ukończeniu dużego projektu lub pomaganie klientom w dążeniu do osiągnięcia ich własnych celów. Zidentyfikujmy te elementy swojej pracy i czerpmy z nich inspirację.

Starajmy się też zawsze zachować pozytywne nastawienie. Optymistycznie nastawieni ludzie w miejscu pracy mają tendencję do inspirowania i motywowania innych. Przyjęcie tego rodzaju postawy może pomóc nam w uzyskaniu pozytywnego nastawienia do swojej pracy.

nteligencja emocjonalna odgrywa ważną rolę nie tylko w dobrym samopoczuciu, ale także w sukcesie w miejscu pracy. Na szczęście istnieje szereg możliwych do podjęcia działań i ćwiczeń, które możemy wynieść wprost z psychologii emocji. Pozwolą nam one poprawić swoje EQ i rozwinąć większe kompetencje emocjonalne, a to na pewno przełoży się na poprawę wyników w pracy, jakość relacji z innymi i w ostateczności na to, co kluczowe – sukces zawodowy.