utworzone przez Sentimenti Team | paź 24, 2023 | Polityka i społeczeństwo
Wyniki wyborów z 15 października 2023 zadziałały stymulująco na kursy wielu instrumentów finansowych. Analitycy Sentimenti przebadali autorskim narzędziem SENTITOOL, okres od 11 do 18 października, mierząc poziom indeksu zaufania inwestorskiego definiowanego jako natężenie emocji zaufania wyrażanego we wpisach zamieszczanych w mediach społecznościowych. Badanie oparto o analizę 1517 takich wpisów odnoszących się do zróżnicowanych instrumentów finansowych.
Zmiany w indeksie zaufania
Ostanie dni kampanii oraz zarządzona cisza wyborcza obowiązująca zwłaszcza w sobotę 14 października powodowały, że inwestorzy zajęli wyraźnie pozycję wyczekującą. Skutkowało to spadkiem dziennego indeksu zaufania średnio o 3 punkty procentowe względem notowanego jeszcze 12 października poziomu. Jak można było się spodziewać, dopiero ogłaszane sukcesywnie wyniki o frekwencji wyborczej i wstępne sondażowe dane z exit poll, powodowały zdecydowane zmiany w poziomie indeksu zaufania, który 15 października osiągnął wzrost o 11 punktów procentowych.
Taka zmiana nastrojów wpłynęła na ożywienie rynków finansowych. Dobitnym przykładem takiego ożywienia były notowania kursu WIG 20, który już 16 października wzrósł w porównaniu do ostatniego notowania o 5,3%. Także w następnych dniach widać zależność przyczynowo-skutkową pomiędzy indeksem zaufania i kursem WIG20.
Indeks zaufania w dniu WYBORÓW
Ciekawie kształtował się indeks zaufania w samym dniu wyborów,15 października. Analiza przeprowadzona godzina po godzinie pokazuje, jakim dynamicznym wahaniom on podlegał. I tak po otwarciu lokali wyborczych miał tendencję wzrostową, którą wyhamowały dane o frekwencji na godzinę 12:00. Kolejne dane z godziny 17:00, połączone z danymi sondażowymi exit poll, spowodowały dynamiczny (o 11 punktów procentowych) wzrost indeksu zaufania. Godzina 21:00 przyniosła wstępne wyniki sondażowe exit poll. To w połączeniu z danymi frekwencyjnymi wpłynęło na dalszy wzrost indeksu o kolejne 16 punktów procentowych. Godzina 23:00 przyniosła rekord indeksu zaufania – zanotowano poziom 71%. Te dane spowodowały, że średnio dzienny indeks zaufania w dniu 15 października wyniósł 32%. Był on wyższy o 11 punktów procentowych w porównaniu do dnia poprzedniego.
Czy pozytywny impuls wywołany wynikami wyborów będzie miał trwalszą tendencję na rynkach finansowych i w gospodarce jako całości, czas pokaże. Być może będzie to między innymi zależało od tempa realizacji obietnic wyborczych. Obietnic składanych przez koalicję, która będzie przejmować władzę w naszym kraju.
Analizę przeprowadzono dzięki dostarczonym materiałom, przy współpracy z Instytutem Badania Internetu i Mediów Społecznościowych IBIMS.
utworzone przez Sentimenti Team | mar 24, 2021 | Okiem badacza
Na zaproszenie partnerów projektu CLARIN-PL (Common Language Resources & Technology Infrastructure) SENTIMENTI weszło do grupy firm wspierających to przedsięwzięcie. Celem jest stworzenie w kolejnych latach platformy badawczo-rozwojowej wraz z centrum technologicznym zapewniającym bazę sprzętową.
Projekt realizują wyspecjalizowane zespoły złożone z programistów i lingwistów, specjalistów w zakresie przetwarzania języka naturalnego. Do konsorcjum projektowego dołączyły 22 firmy, w tym SENTIMENTI wraz ze swoim zapleczem badawczym.
Odbiorcami rozwiązań będą zarówno firmy, środowiska akademickie, jak i sektor publiczny.
Sentimenti. Uczenie maszynowe, sztuczna inteligencja i jeszcze lepsze usługi i narzędzia
Celem jest oferowanie zaawansowanych usług obliczeniowych ze szczególnym uwzględnieniem zastosowań technologii przetwarzania języka naturalnego. To między innymi modele językowe, techniki analizy semantycznej tekstu, bazy wiedzy i transkrypcja mowy. Dzięki temu będzie możliwe zaoferowanie jeszcze bardziej kompleksowych usługi analizy tekstu na potrzeby prac badawczo-rozwojowych dla nauki oraz biznesu. Wszystko oparte m.in. o uczenie maszynowe i sztuczną inteligencję.
Docelowo CLARIN-PL-Biz będzie oferować usługi wysokiego poziomu, które można podzielić na następujące grupy:
- gromadzenie i trwałe przechowywanie danych językowych, w tym tzw. big data (tekst, mowa, dane multimodalne oraz powiązane zasoby numeryczno-symboliczne);
- wydobywanie informacji i wiedzy z wielkich baz danych językowych, generowanie odpowiedzi na pytania na podstawie korpusu tekstów oraz automatyczne rozumowanie w oparciu o dane językowe;
- semantyczne indeksowanie i przeszukiwanie danych;
- środowisko informatyczne do tworzenia systemów dialogowych o różnej modalności, w tym generowanie tekstu i mowy, oraz rozpoznawanie mowy.
Partnerami projektu są Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Wrocławski, Polska Akademia Nauk, Politechnika Wrocławska oraz Instytut Slawistyki PAN. Wśród firm wspierającym są również: Intel, IQS, Grupa Polska Press, Lingventa i inne.
W gronie najlepszych
Projekt podzielony jest na wiele etapów. To przede wszystkim:
- utworzenie centrum technologicznego zapewniającego bazę sprzętową dla rozwoju technologii eksploracji danych;
- wyposażenie centrum w zaawansowane technologie językowe (bazy danych, moduły oprogramowania, usługi sieciowe i aplikacje) służące do inteligentnego przetwarzania wielkich heterogenicznych danych w obszarach niewspieranych przez istniejące infrastruktury badawcze ani otwartą technologię;
- dostarczenie na rynek narzędzi analizy danych językowych (tj. zapisów mowy i tekstu) w postaci prostej, ustrukturalizowanej (np. tekstu z informacjami o jego strukturze wewnętrznej lub związkach z innymi tekstami, zapisu mowy ze metaznacznikami odnoszącymi się do wybranych jej fragmentów) oraz danych anotowanych (np. tekstów lub nagrań mowy opatrzonych hipertekstem lub metadanymi z odniesieniem do innych zasobów);
- doprowadzenie do zunifikowanej postaci wielu zasobów i narzędzi językowych dla języków europejskich, a więc doprowadzenie do ich interoperacyjności oraz standaryzacja;
- dostarczenie wszechstronnego i łatwego dostępu do archiwum zasobów i technologii językowych, jak i szeregu aplikacji przeznaczonych do wykorzystania przez użytkownika końcowego.
Realizacja projektu przewidziana jest na lata 2020-2023. Celem jest powiększenie istniejącej już infrastruktury. Chodzi też o usprawnienie narzędzi w celu budowy nowoczesnej platformy badawczo-rozwojowej do przetwarzania języka naturalnego. Dzięki temu możliwa będzie eksploracja wielkich zbiorów danych oraz analiza tekstu.
rojekt jest finansowany w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020, Priorytet IV: Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego, Działanie 4.2: Rozwój nowoczesnej infrastruktury badawczej sektora nauki, nr POIR.04.02.00-00C002/19, “CLARIN – Wspólne Zasoby Językowe i Infrastruktura Technologiczna”.
Analiza emocji – rozwiązanie innowacyjne i jedyne na rynku
Sentimenti od dawna, dzięki Sztucznej Inteligencji, mierzy natężenie 8 podstawowych emocji zaszytych w tekście. Mierzy również sentyment, a także ogólne pobudzenie emocjonalne analizowanych danych. Nasze szczegółowe raporty pozwalają zrozumieć nastroje rynkowe, ocenić jakość komunikacji, unikać kryzysów i lepiej kontrolować działania biznesowe. Czytamy dane tak, jakby robiła to grupa 22 tys. Polaków!
W oparciu o rozwiązania i narzędzia Sentimenti stworzono również usługę Sentistock, będącą wparciem dla inwestorów i traderów.
utworzone przez Sentimenti Team | cze 3, 2020 | Okiem badacza
Emocje podstawowe towarzyszą nam każdego dnia. To z reguły bardzo krótkie zjawisko wpływa na nasze zachowania i jest reakcją na warunki panujące w otoczeniu. Istnieje wiele różnych rodzajów emocji, które mają wpływ na to, jak żyjemy i jak wchodzimy w interakcję. Wybory, których dokonujemy, działania, które podejmujemy i nasze postrzeganie – na to wszystko wpływają emocje.
Emocje podstawowe – czym właściwie są? Rodzaje emocji psychologia
W Sentimenti budowane w oparciu o naukę narzędzia służą do badania ośmiu emocji podstawowych (model Plutchika). Jednak w latach 70. psycholog Paul Ekman zidentyfikował sześć podstawowych emocji, które według niego były najpowszechniej spotykane we wszystkich kulturach.
Emocje, które zidentyfikował, to radość, smutek, wstręt, strach, zaskoczenie i złość. Później rozszerzył swoją listę podstawowych emocji o takie rzeczy jak duma, wstyd, zażenowanie czy podniecenie. Psychologowie w późniejszych latach starali się zidentyfikować różne rodzaje emocji, których ludzie doświadczają. Pojawiło się kilka różnych teorii i prób ich kategoryzacji. Psycholog Robert Plutchik zaproponował z kolei “koło emocji Plutchika“.
Emocje jego zdaniem mogą być łączone w różne uczucia, podobnie jak kolory mogą być mieszane w celu stworzenia innych odcieni. Emocje bardziej złożone, czasem mieszane, są miksem tych bardziej podstawowych. Na przykład, podstawowe emocje, takie jak radość i zaufanie, mogą być łączone w celu stworzenia uczucia miłości. Badania przeprowadzone w 2017 roku sugerują, że istnieje znacznie więcej podstawowych emocji niż wcześniej sądzono. W badaniu opublikowanym w “Proceedings of National Academy of Sciences” naukowcy zidentyfikowali aż 27 różnych kategorii emocji.
Jakie są emocje? Przykłady i rodzaje emocji podstawowych. Emotikony i nazwy emocji
Przyjrzyjmy się bliżej niektórym podstawowym typom emocji i zbadajmy wpływ, jaki mają one na ludzkie zachowanie. Jakie są emocje? Czy istnieją dobre emocje? Jakie wyróżniamy pozytywne słowa? Emocje negatywne i pozytywne – przykłady:
RADOŚĆ
Ze wszystkich różnych rodzajów emocji, radość jest tym, do którego ludzie dążą najbardziej. Radość jest często definiowana jako przyjemny stan emocjonalny, który charakteryzuje się uczuciem zadowolenia, radości, satysfakcji i dobrego samopoczucia. Ten rodzaj emocji jest czasami wyrażany poprzez:
- Wyraz twarzy: uśmiechanie się
- Język ciała: swobodna postawa
- Ton głosu: przyjemny sposób mówienia
O ile radość jest uważana za jedną z podstawowych ludzkich emocji, o tyle na to, co naszym zdaniem będzie je tworzyć, duży wpływ ma kultura. Osiągnięcie pewnych rzeczy, takich jak kupno domu lub posiadanie dobrze płatnej pracy, będzie wprost skutkowało radością. To, co faktycznie przyczynia się do wzrostu radości jest jednak często znacznie bardziej złożone i bardziej zindywidualizowane. Ludzie od dawna wierzą, że radość i zdrowie są ze sobą powiązane, a badania potwierdzają, że radość może odgrywać rolę zarówno w zdrowiu fizycznym, jak i psychicznym.
Radość wiąże się z różnymi rezultatami, w tym zwiększoną długowiecznością i zwiększoną satysfakcją małżeńską. Na przykład stres, niepokój, depresja i samotność były związane z takimi czynnikami, jak obniżona odporność, zwiększony stan zapalny i zmniejszona średnia długość życia.
SMUTEK
Smutek jest kolejnym rodzajem emocji często definiowanym jako przemijający stan emocjonalny charakteryzujący się uczuciem rozczarowania, żalu, beznadziejności, bezinteresowności i stłumionego nastroju. Podobnie jak inne emocje jest czymś, czego wszyscy ludzie doświadczają od czasu do czasu. W niektórych przypadkach ludzie mogą doświadczać długotrwałych i ciężkich okresów smutku, które mogą przekształcić się w depresję. Smutek może być wyrażony na wiele sposobów, w tym płacz, stłumiony nastrój, letarg i wyciszenie, wycofanie się.
Rodzaj i nasilenie smutku może się różnić w zależności od pierwotnej przyczyny, a sposób, w jaki ludzie radzą sobie z takimi uczuciami, również może się różnić. Smutek może często prowadzić do zaangażowania się w mechanizmy radzenia sobie z nim, takie jak unikanie innych ludzi, samoleczenie i natłok negatywnych myśli. Takie zachowania mogą w rzeczywistości nasilać uczucie smutku i wydłużać czas trwania emocji.
STRACH
Strach jest potężną emocją, która może również odgrywać ważną rolę w przetrwaniu. Kiedy stoimy przed jakimś niebezpieczeństwem i doświadczamy strachu, przechodzimy przez coś, co nazywamy walką lub reakcją na ucieczkę. Nasze mięśnie stają się napięte, tętno i oddech wzrasta, a umysł staje się bardziej czujny, skłaniając ciało do ucieczki od niebezpieczeństwa lub pozostania i podjęcia walki. Ta odpowiedź pomaga zapewnić, że jesteśmy przygotowani do skutecznego radzenia sobie z zagrożeniami w swoim otoczeniu. Ekspresja tego typu emocji może obejmować:
- Wyraz twarzy: poszerzenie oczu i cofnięcie języka lub podbródka
- Język ciała: próba ukrycia się lub lęk przed zagrożeniem
- Reakcje fizjologiczne: szybki oddech i intensywniejsze bicie serca
Oczywiście nie każdy doświadcza strachu w taki sam sposób. Niektórzy ludzie mogą być bardziej wrażliwi na strach i pewne sytuacje mogą być bardziej skłonne do wywołania tej emocji. Strach jest emocjonalną reakcją na bezpośrednie zagrożenie. Podobnej reakcji możemy doświadczyć względem przewidywanego zagrożenia lub nawet naszych myśli o tym. To jest to, co zazwyczaj uważamy za lęk. Lęk wiąże się z przewidywanym strachem przed sytuacjami. Z drugiej strony, niektórzy ludzie rzeczywiście szukają sytuacji wywołujących strach. Ekstremalne sporty i inne dreszcze mogą wywoływać strach, ale niektórym ludziom wydaje się, że rozwijają się, a nawet cieszą takimi uczuciami.
Powtarzające się narażenie na sytuację wywołującą lęk może prowadzić do zaznajomienia się i aklimatyzacji, co może zmniejszyć uczucie strachu i lęku lub też na te emocje uodpornić. Jest to idea terapii ekspozycji, w której ludzie są stopniowo narażeni na coś, co ich przeraża, ale w sposób kontrolowany i bezpieczny. Ostatecznie uczucie strachu zaczyna się zmniejszać.
WSTRĘT
Wstręt to kolejna z sześciu podstawowych, oryginalnych emocji opisanych przez Ekmana. Może się objawiać na kilka sposobów, w tym:
- Język ciała: odwracanie się od źródła wstrętu
- Reakcje fizyczne: wymioty
- Wyraz twarzy: zmarszczenie nosa i podkręcenie górnej wargi
To poczucie może wynikać z wielu czynników, w tym z nieprzyjemnego smaku, wzroku lub zapachu. Naukowcy uważają, że ta emocja powstała w wyniku reakcji na żywność. Zła higiena, infekcje, krew, gnicie i śmierć również mogą wywołać reakcję odrazy. Może to być sposób organizmu na uniknięcie rzeczy, które mogą przenosić choroby zakaźne. Ludzie mogą również doświadczać moralnego obrzydzenia, kiedy obserwują innych, którzy angażują się w zachowania, które uważają za obrzydliwe, niemoralne lub złe.
ZŁOŚĆ
Złość jest szczególnie silną emocją charakteryzującą się uczuciem wrogości, wzburzenia, frustracji i antagonizmu wobec innych. Podobnie jak strach, złość może odgrywać rolę w walce lub w reakcji na ucieczkę. Kiedy zagrożenie generuje uczucie złości, możemy być skłonni do automatycznego odparcia niebezpieczeństwa i ochrony siebie. Złość jest często przejawem:
- Wyraz twarzy: marszczenie się
- Język ciała: zajęcie silnego stanowiska lub odwrócenie się
- Tonacja głosu: podniesiony głos, krzyk
- Reakcje fizjologiczne: pocenie się lub zaczerwienienie skóry
- Zachowania agresywne: uderzanie, kopanie lub rzucanie przedmiotami
Podczas gdy złość jest postrzegana jako negatywna emocja, czasami może być emocją pozytywną. Może być czynnikiem inspirującym i motywującym do działania i szukania rozwiązania niepokojących sytuacji. Złość z reguły jest jednak problemem, gdy staje się nadmierna lub wyrażona zostaje w sposób, który jest niezdrowy, niebezpieczny lub szkodliwy dla innych. Niekontrolowana złość może szybko przerodzić się w agresję, znęcanie się lub wprost przemoc.
Ten rodzaj emocji może mieć zarówno psychiczne, jak i fizyczne konsekwencje. Niekontrolowana złość może utrudniać podejmowanie racjonalnych decyzji, a nawet mieć wpływ na zdrowie fizyczne. Z medycznego punktu widzenia związana jest z chorobami wieńcowymi i cukrzycą. Jest ona również związana z zachowaniami, które stanowią zagrożenie dla zdrowia, takimi jak agresywna jazda samochodem, spożywanie alkoholu i palenie tytoniu.
ZASKOCZENIE
Zaskoczenie to kolejna z sześciu podstawowych typów ludzkich emocji pierwotnie opisanych przez Ekmana. Jest zazwyczaj dość krótka i charakteryzuje się fizjologiczną reakcją na coś nieoczekiwanego i niespodziewanego. Ten typ emocji może być zarówno pozytywny, jak i negatywny lub neutralny. Nieprzyjemna niespodzianka może dotyczyć kogoś wyskakującego zza drzewa i przerażającego nas, gdy spacerujemy nocą.
Przykładem przyjemnego zaskoczenia może być sytuacja, kiedy przybywamy do domu, gdzie bez naszej wiedzy najbliżsi i przyjaciele zebrali się, aby świętować nasze urodziny. Emocja ta często charakteryzuje się:
- Mimika twarzy: podniesienie brwi, poszerzenie oczu i otwarcie ust
- Reakcje fizyczne: odskok do tyłu, podskok
- Reakcje werbalne: krzyk, sapanie
Zaskoczenie jest kolejnym rodzajem emocji, która potrafi wywołać nagłą reakcję. Ludzie mogą doświadczyć nagłego skoku adrenaliny, który pomaga przygotować ciało do walki lub ucieczki. Badania wykazały, że ludzie mają tendencję do nieproporcjonalnego zauważania zaskakujących zdarzeń. Dlatego właśnie zaskakujące i niezwykłe wydarzenia usłyszane w wiadomościach mają tendencję do zaznaczania się w pamięci bardziej niż inne.
Jak opisać emocje? Podział i klasyfikacja
Sześć podstawowych emocji opisanych przez Ekmana to tylko część w gąszczu wielu różnych typów emocji, których ludzie są w stanie doświadczyć. Teoria Ekmana sugeruje, że podstawowe emocje są uniwersalne w różnych kulturach na całym świecie. Jednakże inne teorie i nowe badania nadal odkrywają wiele różnych typów emocji i sposób ich klasyfikacji. Ekman w ramach swoich prac naukowych dodał kilka innych emocji do swojej listy, ale zasugerował, że w przeciwieństwie do jego pierwotnych sześciu, nie wszystkie z nich można przypisać określonej mimice twarzy. Niektóre z emocji, które później zidentyfikował, zawierały m.in. pogardę, zawstydzenie, zakłopotanie, podniecenie, poczucie winy, dumę czy satysfakcję.
Podobnie jak w przypadku wielu pojęć w psychologii, nie wszyscy teoretycy są zgodni co do tego, jak klasyfikować emocje lub jakie są podstawowe emocje. Podczas gdy teoria Ekmana jest jedną z najbardziej znanych, inni teoretycy zaproponowali swoje własne wyobrażenia na temat tego, jakie emocje składają się na rdzeń ludzkiego doświadczenia zewnętrznego świata.
Niektórzy badacze sugerowali, że istnieją tylko dwie lub trzy podstawowe emocje. Inni sugerowali, że emocje istnieją w jakiejś hierarchii. Podstawowe emocje, takie jak miłość, radość, zaskoczenie, złość i smutek dzieli się na emocje wtórne. Miłość, na przykład, składa się z drugorzędnych emocji, takich jak uczucie i tęsknota. Drugorzędne emocje dzielą się wtedy jeszcze bardziej podzielone na tzw. emocje trzeciorzędne. Emocje wtórne uczucia obejmują emocje trzeciorzędne, takie jak sympatia, troska, współczucie i czułość. Nowsze badania sugerują, że istnieje co najmniej 27 różnych emocji, z których wszystkie silnie się ze sobą wiążą. Innymi słowy, emocje nie są stanami, które występują w izolacji. Zamiast tego powstają gradienty emocji i te różne uczucia są głęboko ze sobą powiązane.
Wnioski końcowe
Emocje odgrywają kluczową rolę w tym, jak żyjemy. Od wpływu na to, jak angażujemy się w nasze codzienne życie, po wpływ na decyzje, które podejmujemy. Rozumiejąc niektóre z typów emocji, można uzyskać głębsze zrozumienie sposobu ich wyrażania i wpływu na nasze zachowanie. Ważne jest jednak, aby pamiętać, że żadna emocja nie jest samotną wyspą. Wiele emocji, których doświadczamy jest zróżnicowanych i złożonych. Współistniejąc i wpływając na siebie, tworzące bogatą i zróżnicowaną tkankę naszego życia emocjonalnego.
Narzędzia Sentimenti idealnie sprawdzają się w analizie 8 emocji podstawowych, ale też sentymentu pozytywnego, negatywnego. Dodatkowym atutem narzędzia jest możliwość zbadania stopnia emocjonalnego pobudzenia. Dotyczy to dowolnych tekstów – od transkrypcji rozmów, po social listening aż po czaty z klientami czy teksty dziennikarskie. Narzędzia świetnie radzą sobie wspomagając codzienną pracę działu PR w zakresie opracowywania komunikatów public relations dopasowanych do konkretnych celów.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
Emocje podstawowe i natężenie emocji to także idealne rozwiązanie do przewidywania kursów walut, kryptowalut czy spółek giełdowych. Nasze narzędzia pozwalają na automatyczną analizę sentymentu i emocji w tekstach. Postanowiliśmy więc sprawdzić przydatność naszych narzędzi dla sektora finansowego i wypróbować je w różnych sytuacjach.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
utworzone przez Agnieszka Czoska | lis 8, 2019 | Konferencje, Okiem badacza
Sentimenti to emocje. Pisaliśmy już o tym, jak poprawnie analizować emocje, gdy mamy sposób na ich automatyczny pomiar lub klasyfikację wzmianek. Dzisiaj opowiemy w jaki sposób zbieraliśmy dane pozwalające nam na stworzenie narzędzi Sentimenti. Czyli po raz kolejny piszemy jak dobrze coś zrobić – przeprowadzić badania nad emotywnym znaczeniem tekstów.
Tekst został napisany przy okazji wystąpienia na konferencji o uczeniu maszynowym GHOST Day. Tu można przejrzeć pokazywaną tam prezentację.
Sentimenti. Jakie emocje?
Żeby w ramach projektu Sentimenti wytrenować algorytmy uczenia maszynowego i automatycznie wskazywać emocje wyrażane w tekście, musieliśmy najpierw zapytać ludzi, jakie emocje czują. Tak proste pytanie musiało zostać rozłożone na kilka komponentów.
Po pierwsze – jakie emocje? Skąd mamy wiedzieć, ile ich jest, czym się różnią, jaka liczba kategorii będzie optymalna? Zajęli się tym specjaliści od emocji, ludzie z zespołu LOBI. W psychologii funkcjonuje kilka modeli emocji, od bardzo prostych po skomplikowane i wielowymiarowe. Zdecydowaliśmy się na dwa, które obecnie nazywamy po prostu modelami sentymentu i emocji.
Według modelu sentymentu zaproponowanego w artykule z 1977 roku przez Russella i Mehrabiana każdą emocję da się opisać na dwóch osiach: pozytywna-negatywna oraz wysokie-niskie pobudzenie. Jeśli chodzi o model emocji, jak wielokrotnie pisaliśmy, wygrał ten Plutchika. Oprócz względów naukowych przemawiały za nim praktyczne – część polskiej Słowosieci już została opisana emotywnie właśnie według niego. Dzięki zastosowaniu tego samego modelu (w poprawionym tłumaczeniu, nad którym też musieliśmy popracować) mogliśmy porównać wyniki naszych badań z eksperckimi anotacjami dostępnymi w tym zasobie. To jeden z naszych testów trafności wyników.
Jakie słowa?
Wiemy, jak anotować, ale co właściwie? Nasze pierwsze badanie miało skupić się na emotywnym znaczeniu słów. Zdecydowaliśmy, że w ramach testowania trafności wyników porównamy nasze z pochodzącymi ze Słowosieci, a dodatkowo bazą słów emotywnych NAWL (stworzoną dawniej przez naszych współpracowników z LOBI). Wobec tego jakaś część wyrazów musi pokrywać się z tymi zasobami.
Dążyliśmy do tworzenia listy 30 tys. słów lub znaczeń – w końcu mamy wiele wyrazów wieloznacznych, których wydźwięk emocjonalny także zmienia się w zależności od kontekstu. Na przykład depresja czyli obniżenie terenu to zupełnie coś innego niż zaburzenia nastroju. Uznaliśmy, że możemy wpisać na listę maksymalnie 3 znaczenia jednego słowa, a żeby wskazać uczestnikom badania, o które z nich chodzi, pokażemy każde w krótkiej frazie: depresja terenu, leczenie depresji.
Dzięki projektowi anotacji Słowosieci (przy jej rozwijaniu także pracują “nasi” ludzie) wiedzieliśmy, że około 27% słów języka polskiego niesie jakieś znaczenie emocjonalne. Z naszego punktu widzenia są one bardziej interesujące niż neutralne, więc miały pierwszeństwo. Poza tym kontrolowaliśmy naszą listę słów pod względem frekwencji słów (żeby mieć więcej tych częstych, ale także odpowiedni procent rzadkich).
Co z uczestnikami badania?
Jako zespół Sentimenti chcieliśmy móc powiedzieć coś o wydźwięku tekstów napisanych po polsku. Żeby naprawdę tak było, musieliśmy dowiedzieć się, jak rozumie je przeciętny, typowy użytkownik tego języka. Zgodnie z regułami naukowej sztuki musieliśmy przebadać reprezentatywna grupę Polaków – taką, której struktura odpowiada strukturze populacji pod względem wieku, wykształcenia i innych istotnych cech.
Takiego badania nie da się zrobić po prostu przez internet, w mediach społecznościowych, łapiąc ludzi na ulicy. Potrzebowaliśmy profesjonalistów, więc skorzystaliśmy z usług ogólnopolskiego panelu badawczego. Nasze zapytanie ofertowe wygrała Ariadna. Ta firma znalazła dla nas uczestników badania, ale my także kontrolowaliśmy przebieg badania. Musieliśmy zapewnić odpowiednią liczbę ocen wydźwięku każdego słowa (minimum 50 osób), nadawać uczestnikom badania identyfikatory (żeby móc zestawić ich odpowiedzi z danymi na temat wieku, miejsca zamieszkania i innych). W badaniu wzięło udział 20 tys. osób.
Jak pytać o wydźwięk słów?
Sentyment i pobudzenie emocjonalne zwykle opisuje się na skali. Z kolei modele emocji są raczej kategorialne – pytają, czy emocja jest, czy jej nie ma. Chyba, że mówimy o modelu Plutchika, który od razu zakłada, że natężenie emocji może się zmieniać: na przykład od irytacji przez złość po wściekłość. W naszym modelu chcieliśmy jeszcze dodać punkt zero, brak jakiejkolwiek emocji ze spektrum złości.
Po wielu analizach i pilotach stworzyliśmy autorskie narzędzie do anotacji emocji, dzięki któremu każde znaczenie słowa wpisanego we frazę można było ocenić na skalach będących operacjonalizacjami modeli sentymentu i emocji podstawowych. Uczestnicy badania wskazywali wydźwięk słowa dzięki interfejsowi pokazanemu poniżej. Wcześniej otrzymywali także dokładną, prosto napisaną instrukcję, do której mogli wrócić w każdym momencie badania.
Bardzo ważnym etapem konstruowania badania było ustalenie, ile słów ma zobaczyć każdy uczestnik. Nie mogliśmy zajmować im zbyt dużo czasu chociażby dlatego, że zmęczeniu ludzie mniej uważnie czytają tekst i udzielają niestarannych odpowiedzi. Idealnym układem okazało się 150 słów (fraz) w trzech turach. Przerwy między turami mogły trwać nawet kilka dni. Dla nas liczył się czas spędzany nad każdą frazą (zbyt krótkie i zbyt długie musiały zostać odrzucone z wyników).
Dalej niż słowa
Nasze kolejne badanie miało dotyczyć wydźwięku tekstów. Językoznawcy nie od dzisiaj wiedzą, że od znaczenia słowa do znaczenia całego tekstu wiedzie kręta droga. Gramatyka i układ tekstu także wyrażają emocje.
Projekt zakładał, że przebadamy opinie – na przykład o hotelach i lekarzach. Zebranie opinii nie było trudne. Dodatkowo można było je podzielić na pozytywne i negatywne już na podstawie towarzyszących im gwiazdek lub ocen punktowych. Wyzwaniem było dobranie odpowiednich dziedzinowo tekstów neutralnych. Nasz korpus wzbogaciliśmy z krótsze formy, zdania i frazy, pochodzące między innymi z korpusu Paralingua lub naszych badań pilotażowych. Nieco później nasi koledzy pracujący także w zespole Słowosieci stworzyli korpus opinii (anotowany emotywnie już nie przez uczestników badań, tylko językoznawców).
Żeby wyniki były porównywalne z tymi dotyczącymi słów, przebadaliśmy wydźwięk tekstów z udziałem reprezentatywnej grupy osób na tych samych skalach, co słowa. To badanie objęło 2 tys. osób i 7 tys. tekstów i fraz. Każdy uczestnik przeczytał 50 tekstów, a każdy tekst oceniło co najmniej 25 osób.
Sentimenti to najpierw ludzie, potem AI
Obecnie nasze narzędzia do klasyfikacji tekstów pod względem emocji i sentymentu osiągają wysoką trafność dla każdej emocji. Najnowocześniejsze, najbardziej wymyślne sieci neuronowe czy inne algorytmy nie są w stanie tego dokonać bez dobrych danych. Mogliśmy nauczyć naszą sztuczną inteligencję emocji tylko dzięki temu, że zgromadziliśmy dobrze skonstruowaną bazę słów emotywnych i tekstów ocenionych przez reprezentatywną grupę użytkowników języka polskiego.
Jako ekipa Sentimenti już o tym, w jaki sposób skonstruowaliśmy i uczyliśmy algorytmy do automatycznej analizy emocji, zarówno na blogu, jak i w publikacji naukowej. Cześć naszej bazy słów (około 20%) zostanie opublikowana jako korpus towarzyszący publikacji opisującej szczegółowo zbieranie i analizę danych. Oznacza to, że ten zasób będzie dostępny dla naukowców z całego świata chcących badać emocje w języku polskim. Chcemy, żeby baza była interaktywna jak lista słów afektywnych NAWL, mająca swoją dedykowaną stronę.
utworzone przez Agnieszka Czoska | gru 5, 2018 | Okiem badacza
W SENTIMENTI zajmujemy się badaniem emocji zawartych w tekstach, ale to nie znaczy, że interesują nas tylko wtedy, gdy da się je ubrać w słowa. To bardzo stare ewolucyjnie procesy dziejące się w naszych mózgach, czy raczej ciałach, w odpowiedzi na różne bodźce. Bez odczuwania nie ma emocji, nawet jeśli wedle wszelkiego prawdopodobieństwa zawrzemy je w naszym artykule, reklamie, mailu.
Jak twierdzi Joseph Le Doux, jeden z najważniejszych badaczy emocji, powstały jako mechanizm szybkiej reakcji na zagrożenie. Wychodząc od tej diagnozy można stwierdzić: negatywne emocje są nam niezbędne, ale pozytywne to tylko dodatek? Zupełnie nie, przecież tymi drugimi psychologia zajmowała się od zarania nazywając je układem nagrody. Nagroda, odczucie przyjemności, jest tak silne, że może uzależniać. Zbierając te dwa wątki razem widzimy nie tylko, jak istotne są oba krańce spektrum emocji, ale także, że w odczuciach ważnia jest powodowana nimi chęć ucieczki lub zbliżenia się do czegoś, pozostania w obszarze jego oddziaływania.
Emocje to także mechanizm sterowania naszą uwagą. Lubimy patrzeć na obiekty wywołujące w nas radość lub zachwyt, czyli pozytywne odczucia skłaniają nas do utrzymywania na nich wzroku (słuchu lub innych zmysłów). Reakcja ucieczki także jest spowodowana zauważeniem czegoś, na przykład węża na naszej ścieżce. Z tym, że świadomie dostrzegamy go dobrą chwilę po tym, kiedy się już wystraszyliśmy i cofnęliśmy. Uwaga niekoniecznie jest świadoma, nasz umysł załatwia niektóre sprawy automatycznie, co nie znaczy, że nie mają one potem wpływu na nasze funkcjonowanie.
Czy pozytywne, przyjemne widoki także mogą wpływnąć na nasze zachowanie niezauważone? Mniej więcej to pytanie stawiał sobie modny do niedawna neuromarketing, dziedzina wyrastająca z psychologii eksperymentalnej. Badania w tej dziedzinie prowadzą między innymi Rafał Ohme czy Dawid Wiener.
Ohme przeprowadził badanie (we współpracy z Michałem Matukinem i Tomaszem Szczurko) nad szalenie popularnym spotem reklamowym telewizora Sony Bravia. Film, opisywany powszechnie jako “kolorowe piłeczki” (lub ball bounce) zdobył uznanie profesjonalistów i zwykłych widzów – podobały się zdjęcia, muzyka… Jednak jak pokazało badanie Ohmego i innych bez jednej sceny, małego szczegółu często zupełnie niepamiętanego przez odbiorców i w zasadzie ignorowanego przez reklamożerców, jego efekt byłby znacznie mniejszy. Otóż usunięcie sceny z żabą wyskakującą z rynny (naprawdę tam jest!) sprawało, że efekt reklamy stawał się skromniejszy – pamiętano mniej zalet nowego ekranu, entuzjazm się zmniejszał.
Neuronaukowcy wytłumaczyli “efekt żaby” tym, że ta króciutka scena wywoływała wyraźny (wychwytywany przez EEG) wzrost pozytywnych emocji, co w efekcie poprawiało pamiętanie informacji podawanych tuż po niej. W terminach psychologii poznawczej mówimy tu o primingu emocjonalnym – pozytywnie nacechowany bodziec pożycza swój wydźwięk neutralnym treścią, które mu towarzyszą. Co ciekawe, sami twórcy “piłeczek” nie zdawali sobie sprawy z potęgi żaby. Po prostu im się spodobała.
W innym badaniu Ohme i jego zespół analizowali także minimalną różnicę sprawiającą, że potencjalne klientki zapamiętywały dużo więcej informacji z reklamy kosmetyku (jednej z wielu oglądanych w czasie jednej sesji). Występująca w niej aktorka dotykała swojej twarzy lub nie. Pierwsza wersja wywoływała więcej emocji, ale co ciekawe, negatywnych. Być może zadziałał tu efekt odwrócenia znaku emocji, o którym pisaliśmy wcześniej, bo uczestniczki tego badania po zobaczeniu źle odebranego gestu chętniej brały kosmetyk do wypróbowania.
Obecność emocji, nawet niezauważanych świadomie, wywołuje lepszy odbiór reklamy, poprawia zapamiętanie informacji o produkcie, zwiększa na niego chęć. W filmie wystarczy jedna scena, w tekście być może jedno słowo. Artyści tworzący reklamę mają pełne prawo nie wiedzieć, czym tak naprawdę zadziałali na ludzi, ale obowiązkiem specjalistów od marketingu, monitoringu marki, sprzedaży jest sprawdzić to i zrozumieć. Przecież skrócenie spotu o jedną scenę może zniweczyć jego efekt – o ile to ta wywołująca emocje. A wystarczy odrobina uczucia, najlepiej w sąsiedztwie kluczowej dla nas informacji, żeby lepiej nastroić potencjalnego klienta.
